عموما وقتی دست کسی آتو، سوتی و یا رازی داشته باشیم که به اهلش نگفته باشیم، و یا کاری ناشایست را نتوانسته باشیم از فردی پنهان کنیم، لاجرم ممکن است توسط برخی افراد با پدیده ی "باج خواهی" مواجه شویم.
باج همان پول زوری است که باید داد. برخی از این باج ها ممکن است از نزدیکان ما مورد مطالبه قرار بگیرند، تا اینجای قضیه یک عرف معمول حاکم است، وجه و یا توصیه ای برای باج گیرنده او را ممکن است تا مدتی بیخیال ما کند تا مجدد کی مورد باج گیری قرارگیریم! خوب تاوان کار و ناکرده کاری را با هزینه به آدم نااهلش می پردازیم و با این موضوع کنار می آییم.
اما یک موضوع مهم و ظریفی این میانه ممکن است گریبان ما را بگیرد که جنسش از نوع "باجگیری عاطفی" خواهد بود، این موضوع عموما از سوی برادر و خواهر و نامزد و یا شاید همسرمان مورد طلب قرار گیرد، که باید مراقبت باشیم در دام چنین باجگیری خطرناکی نیفتیم. چرا که درمان این موضوع بسیار زمان بر و پر هزینه می باشد. با کمی مداقه معلوم می شود که باج گیرها در این مورد اصلا از شما آتو و یا موضوعی ندارند بلکه بواسطه ی شناخت روحیات و بعضا عدم کنترل بر رفتارها و یا حتی ضعف در قدرت "نه گفتن" به خواسته های دیگران، شما را به یک طعمه برای باجگیری خود تبدیل می کنند. در حقیقت شما یک ویژگی اخلاقی و رفتاری خاصی دارید که محل ورود باجگیران به حیطه ی عاطفی و روحی شما می شود. و این درحقیقت یک سوء استفاده از روان و زندگی شماست. ممکن است حتی سبق تصمیم نیز در این نوع باج گیری معمول نباشد و شخص سوءاستفاده کننده در لحظه تصمیم به عملیاتی نمودن خواست خود کند.
اگر بخواهیم برای بیشتر روشن شدن موضوع مثالهای ملموسی بزنیم، می توانیم به این جملات رد و بدل شده بین افراد مختلف توجه کنیم :
سوء استفاده از حس غرور و مردانگی شوهر، زن را وادار می کند برای رسیدن به خواسته ی خود، با گفتن : زندگی فلانی را ببین چقدر از ما راحت تر هستند، عواطف مرد را به منظور تن دادن به خواسته ی خود تحریک نماید. یا برعکس، مرد از حس تنها ماندن همسر خود خبر دارد و با گفتن: اگر این کار را نکنی برای خودم خانه ی دیگری می گیرم، زن را وادار به انجام اراده ی خود می کند. و از این دست مثالها در روابط فرزندان و والدین، نامزدها، خانواده ی آنها و حتی خواهر و برادرهای خودتان بسیار سراغ دارید. اینها دامی هستند که حتی ممکن است تا مدتها روح و ذهن و جسم شما را مبتلا و گرفتار کنند.
برای مبارزه با چنین ترفندهایی اولا لازم است، بدانید که چنین باج گیری هایی واقعا وجود دارد. عملا وقتی مشکل را شناسایی کنید و باور، عملا نیمی از راه درمان را رفته اید، همچنین نقاط مثبت و منفی روحی و عاطفی خود را خوب بشناسید و در معرفی خود با کنترل بیشتری نسبت به آنها اقدام نمایید، عملا خود شناسی نیمه ی متمم درمان است. در شناسایی افرادی که مستعد به باج گیری هستند دقت کنید و سعی کنید هر راز و یا ضعف خود را به آنها نگویید. یکی از ترفند های آنان، ایجاد حس گناه در شماست، پس سعی کنید بیخودی خود را متهم به گناه نکنید و اگر با چنین رویکردی مواجه شدید با صراحت هشدار بدهید. و کلید طلایی موضوع، پیروی از عقل و دوری از احساسات در تصمیم گیری هاست که شما را از چنین دام خطرناکی می رهاند.
* پژوهشگر و مدرس دانشگاه
تهیه وُ تدوین : عـبـــد عـا صـی